Η λέξη «ειλεός» τρομάζει τους ασθενείς. Όμως με τη σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση, ο κάθε ασθενής με ειλεό μπορεί να είναι ήσυχος ότι όλα θα εξελιχθούν ομαλά. Αν και μερικές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν με ταχύτητα, η εμπιστοσύνη στην ορθή κρίση, τις ικανότητες και την εμπειρία μας θα σας βγάλει από τη δύσκολη κατάσταση.
Τι είναι ο Αποφρακτικός Ειλεός
Ως “ειλεός” χαρακτηρίζεται η ολοκληρωτική αδυναμία του εντέρου να προωθήσει και να αποβάλλει το περιεχόμενό του ακόμη και τα αέρια για διάστημα μεγαλύτερο των 24 ωρών. Πρακτικά με τη λέξη “έντερο” εννοούμε ολόκληρο το γαστρεντερικό σωλήνα από το στόμα μέχρι το ορθό αλλά συνήθως η έννοια του “ειλεού” αφορά παθήσεις του λεπτού και του παχέος εντέρου. Η πρώτη βασική διάκριση ενός επεισοδίου είναι σε “τέλειο” και “ατελές” ανάλογα με το εάν η απόφραξη είναι πλήρης ή όχι. Η επόμενη διάκριση έχει να κάνει με την εντόπιση του προβλήματος στο λεπτό ή στο παχύ έντερο.
Πως συμβαίνει ο ειλεός;
Το έντερο δεν μπορεί να προωθήσει το περιεχόμενο είτε για ανατομικούς είτε για λειτουργικούς λόγους. Το αίτιο είναι ανατομικό όταν σε ένα συγκεκριμένο σημείο εμποδίζεται η ροή των υγρών των στερεών και των αερίων. Υπάρχει λοιπόν ένα εμπόδιο. Το εμπόδιο μπορεί να βρίσκεται έξω από το έντερο (π.χ. συμφύσεις) στο τοίχωμα του εντέρου (π.χ. όγκος) ή μέσα στον αυλό του εντέρου (π.χ. ξένο σώμα). Λειτουργικά είναι τα αίτια που οδηγούν το έντερο σε αδράνεια χωρίς να υπάρχει μια συγκεκριμένη ανατομική βλάβη. Ο ειλεός αυτός αναφέρεται και ως “παραλυτικός ειλεός” και το πιο συχνό αίτιό του είναι οι φλεγμονές οργάνων της κοιλιάς (π.χ. σκωληκοειδίτιδα) ή οι χειρουργικές επεμβάσεις κατά την άμεση μετεγχειρητική περίοδο.
Ποια είναι τα συμπτώματα του ειλεού
Τα πρώτα συμπτώματα του ειλεού εξαρτώνται από το σημείο στο οποίο υπάρχει η απόφραξη, από το εάν η απόφραξη είναι πλήρης αλλά και από το αίτιο που τον προκάλεσε. Συνήθως υπάρχει μετεωρισμός της κοιλιάς (φούσκωμα). Ο ασθενής αισθάνεται ότι δεν μπορεί να αποβάλει τα αέρια και μπορεί να έχει ναυτία και εμέτους. Σε περιπτώσεις απόφραξης του παχέος εντέρου μπορεί να εμφανίζονται “ψευδοδιάρροιες” δηλαδή μικρές διαρροϊκές κενώσεις που σχηματίζονται από όποιο περιεχόμενο του εντέρου μπορέσει να διαφύγει από το κώλυμα. Ο ασθενής μπορεί να αισθάνεται πόνο και μάλιστα αυτός να έχει τη μορφή κολικού (πόνος που έρχεται σε ώσεις, αυξάνει και μετά υποχωρεί). Ανάλογα και με τη βασική αιτία του ειλεού, μπορεί να υπάρχει πυρετός, ή και άλλα συμπτώματα.
Ποια είναι τα συχνότερα αίτια ειλεού
Το συχνότερο αίτιο ειλεού του εντέρου είναι οι συμφύσεις. Οι συμφύσεις είναι ταινίες από συνδετικό ιστό που αναπτύσσονται μέσα στην κοιλιά μετά από χειρουργικές επεμβάσεις ή φλεγμονές. Κάποιες φορές γεννιόμαστε με επικίνδυνες συμφύσεις μέσα στην κοιλιά! Οι συμφύσεις μπορεί οδηγήσουν ένα τμήμα εντέρου σε απόφραξη ακόμη και στραγγαλισμό. Άλλα αίτια ειλεού είναι οι κήλες μέσα στις οποίες περισφίγγεται μια έλικα εντέρου, η συστροφή και ο εγκολεασμός του εντέρου αλλά και οι όγκοι όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου
Πόσο επικίνδυνος είναι ένας ειλεός
Κάθε ασθενής με ειλεό πρέπει να νοσηλεύεται και να παρακολουθείται με τη χειρουργική ομάδα σε ετοιμότητα. Αν και ένα σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων ειλεού υποχωρεί με απλά συντηρητικά μέτρα, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι σωτήρια για τη ζωή του ασθενούς. Η απόφαση εξαρτάται από την εικόνα του ασθενούς, το αίτιο που προκάλεσε τον ειλεό και τα ευρήματα των εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων. Η αντιμετώπιση ενός ασθενούς με ειλεό γίνεται οργανωμένα από ομάδα ιατρών και οι τελικές αποφάσεις για την ανάγκη επέμβασης λαμβάνονται από τον χειρουργό. Η ομάδα μας έχει μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση ασθενών με επείγοντα προβλήματα και θα είμαστε δίπλα στον ασθενή μέχρι να λυθούν όλα τα προβλήματα.
Τι εξετάσεις πρέπει να γίνουν σε έναν ασθενή με ειλεό
Στη μελέτη του ασθενούς με ειλεό, πολύτιμη είναι η αξονική τομογραφία της κοιλίας. Σε αυτήν, μπορεί να διαπιστωθεί το σημείο της απόφραξης, πιθανώς το αίτιο του ειλεού αλλά κυρίως, η ανάγκη για χειρουργική επέμβαση. Η αξονική τομογραφία πρέπει να γίνεται νωρίς και πιθανώς να χρειάζεται να επαναληφθεί στη διάρκεια της νοσηλείας του ασθενούς.
Σε ασθενείς με ειλεό παχέος εντέρου, εάν κριθεί ασφαλές, επιχειρείται ενδοσκοπικός έλεγχος ώστε να αποκλεισθεί η πιθανότητα καρκίνου παχέος εντέρου. Αυτή γίνεται πάντα με τις καλύτερες συνθήκες ώστε ο ασθενής να μην πονά, και με την αίθουσα χειρουργείου σε αναμονή σε περίπτωση απότομης επιδείνωσης των συμπτωμάτων.
Πότε χειρουργείται ο ασθενής με ειλεό;
Ο ασθενής υποβάλλεται σε χειρουργική επέμβαση όταν είναι σαφές ότι ο ειλεός δεν μπορεί να λυθεί με απλά συντηρητικά μέτρα ή όταν διαπιστωθεί ότι το αίτιο του ειλεού είναι απειλητικό για τη ζωή. Η επέμβαση μπορεί να είναι εξαιρετικά επείγουσα ή οι συνθήκες να αφήνουν περιθώρια για την καλύτερη ετοιμασία του ασθενούς.
Το είδος της επέμβασης εξαρτάται από το αίτιο του ειλεού αλλά και από την κατάσταση του εντέρου που πάσχει. Εάν το αίτιο είναι ένας καρκίνος (συνήθως του παχέος εντέρου) η επέμβαση πρέπει να είναι ταυτόχρονα και ογκολογική. Δηλαδή, ο καρκίνος πρέπει να αφαιρεθεί με κάθε κανόνα της χειρουργικής ογκολογίας. Έχοντας μεγάλη εμπειρία στις επεμβάσεις παχέος εντέρου, προσπαθώ σε κάθε περίπτωση να θεραπεύω και το επείγον και το χρόνιο πρόβλημα.
Μπορεί ένας αποφρακτικός ειλεός να χειρουργηθεί λαπαροσκοπικά;
Η λαπαροσκοπική χειρουργική μπορεί να βοηθήσει σε κάποιες περιπτώσεις ειλεού. Το πρόβλημα της τεχνικής έγκειται στο γεγονός ότι σε περιπτώσεις ειλεού, το λεπτό ή το παχύ έντερο είναι φουσκωμένο και δεν αφήνει αρκετό χώρο στην κάμερα και τα λαπαροσκοπικά εργαλεία. Όμως, η τοποθέτηση της κάμερας μπορεί να εντοπίσει το πρόβλημα και η τομή που θα γίνει να είναι τελικά μικρότερη και ακριβώς στο στόχο. Έχω καταφέρει αρκετές φορές να ολοκληρώσω την επέμβαση λαπαροσκοπικά με μεγάλος κέρδος στη γρήγορη ανάρρωση του ασθενούς με τη μικρότερη δυνατή τομή.
Η επέμβαση για ειλεό απαιτεί τη δημηουργία κολοστομίας;
Σε κάποιες περιπτώσεις, ειδικά σε αποφράξεις του παχέος εντέρου, το ίδιο το έντερο πάσχει τόσο πολύ που δεν είναι ασφαλές να ενωθεί και μπορεί να επιλέξω να προστατεύσω τον ασθενή με μια στομία που συνήθως είναι προσωρινή. Πάντα υπάρχει ενημέρωση πριν την επέμβαση για αυτήν την πιθανότητα και έχει προηγηθεί συζήτηση ώστε ο ασθενής να καταλάβει τι κινδύνους γλιτώνει με μια προσωρινή στομία. Στομία μπορεί να χρειασθεί και σε βαριές περιπτώσεις όπου το έντερο έχει ήδη σπάσει λόγω της πίεσης που δέχεται και το περιεχόμενό του έχει λερώσει την κοιλιά. Σε αυτές τις δύσκολες περιπτώσεις γενικευμένης περιτονίτιδας η ασφάλεια του ασθενούς προέχει της ασφάλειας του εντέρου του.